Λίγο μετά το ’55 στην Ελλάδα, ο πολιτικός χάρτης παρουσίαζε πολλά στοιχεία όμοια με αυτά του σημερινού. Όσον αφορά στο Κέντρο υπήρχαν πολλάκόμματα με κοινές ή εφάμιλλες ιδεολογίες, παρόμοιες αρχές και κοινούς στόχους. Αθροιστικά είχαν μια δυναμική που ενώ απείχε αρκετά από αυτή της ΕΡΕ είχε όλες τις προϋποθέσεις να διεκδικήσει την εξουσία. Η συνεργασία όλων αυτών των ρευμάτων και κομμάτων επιτεύχθηκε τελικά, καθώς η σημαντικότερη προϋπόθεση,αυτή του ηγέτη, είχε καλυφθεί. Η χαρισματική φυσιογνωμία του “Γέρου της δημοκρατίας” Γεώργιου Παπανδρέου ήταν η πλάτη που όλες οι δυνάμεις ακούμπησαν κι εμπιστέυτηκαν.
Αντίστοιχο πρόβλημα υπάρχει και στο σημερινό κέντρο. Η πολυδιάσπαση κι η έλλειψη κάποιου κοινά αποδεκτού ηγέτη έχουν ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό του χώρου.Τα τελευταία δύο περίπου χρόνια, και κυρίως μετά τις εκλογές του 2012, άρχισε να γίνεται πιο έντονος ο προβληματισμός για τη δημιουργία ενός τρίτου πόλου που θα καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ. Ενός πόλου που θα συγκεντρώσει στις τάξεις του τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου. Ενός πόλου που, ενώ υπάρχουν διαφωνίες για τον ιδεολογικό προσανατολισμό του (δημοκρατικό σοσιαλισμό, σοσιαλδημοκρατία, σοσιαλφιλελευθερισμό, φιλελευθερισμό κλπ) και για τα πρόσωπα που κυρίως θα ηγηθούν του νέου πολιτικού φορέα, θα εκπροσωπεί το ρεύμα και το χώρο που μπορούν να ενώσουν όλες τις προοδευτικές δυνάμεις, το ρεύμα της μεταρρύθμισης και το χώρο του Κέντρου.
Κατά καιρούς δημιουργήθηκαν πολλές πολιτικές κινήσεις και ομάδες, που προσπάθησαν να ξεκινήσουν έναν διάλογο σχετικά με την ίδρυση του μεταρρυθμιστικού πόλου. Σ’ αυτόν τον διάλογο συμμετείχαν και πολιτικά κόμματα που, όπως τουλάχιστον δείχνουν, επιζητούν μια τέτοια λύση η οποία μπορεί να αποτελέσει μια ασφαλή διέξοδο για την πλήρη αντιμετώπιση της κρίσης. Έχοντας λοιπόν υπόψη αυτόν τον προβληματισμό –θα έλεγα μάλιστα ότι δεν είναι απλός προβληματισμός αλλά μείζον πρόβλημα της πολιτικής σκηνής της χώρας-και κατόπιν πολύ σκέψης, επιχειρώ να προτείνω τι χρειάζεται για να συσταθεί ο μεταρρυθμιστικός πόλος.
Καταρχήν θα πρέπει να διευκρινίσουμε τι εννοούμε όταν μιλάμε για μεταρρυθμίσεις. Για εμένα μεταρρυθμίσεις μπορούν να θεωρηθούν, αυστηρά και μόνο, τα νομοσχέδια που θα μπορέσουναποτελεσματικά να νικήσουν τα «καρκινώματα» του δημοσίου στο σύνολό του και της εθνικής οικονομίας. Ο τρίτος πόλος δηλαδή, θα πρέπει να προωθεί αλλαγές που θα στοχεύουν σε ένα υγιές κι ισχυρό (όχι απαραίτητα μεγάλο) κι αποτελεσματικό δημόσιο με σωστές κι ευέλικτες υπηρεσίες απαλλαγμένο από τις ζημιογόνες επιχειρήσεις, στη σωστή παιδία η οποία θα παρέχει ποιοτική μόρφωση και θα ασχολείται με την έρευνα, σε ένα ισχυρό Εθνικό Σύστημα Υγείας, στην ανάπτυξη και την παραγωγή, και φυσικά σε ένα σταθερό και δίκαιο φορολογικό σύστημα που δεν θα γονατίζει τον ιδιωτικό τομέα τους μισθωτούς και τα νοικοκυριά και δεν θα αφήνει περιθώρια φοροδιαφυγής. Είναι δεδομένο ότι ο μεταρρυθμιστικός πόλος θα πρέπει να σέβεται τους θεσμούς και το Σύνταγμα έτσι ώστε να μην υιοθετηθούν νοοτροπίες και τακτικές που απειλούν τη Δημοκρατία όπως αυτές της Ν.Δ. σχετικά με την ΕΡΤ ή δηλώσεις βουλευτών τις αντιπολίτευσης που υπονοούν πράξεις βίας εις βάρος πολιτικών ή και κοινωνικών ομάδων. Αυτά νομίζω ότι σε γενικές γραμμές επιζητούν οι μεταρρυθμιστικές δυνάμεις.
Από ποιους όμως θα αποτελείται ο μεταρρυθμιστικός πόλος; Είναι απαραίτητο να συμμετέχουν κάποια από τα ήδη υπάρχοντα κόμματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η συμμετοχή τους θα είναι αυτοτελής ή θα πάψουν να υφίστανται. Τα κόμματα αυτά μπορεί να είναι το ΠΑΣΟΚ (που αν και βρίσκεται δημοσκοπικά στο 7-8%, παραμένει το ισχυρότερο κόμμα του χώρου) η Συμφωνία για την νέα Ελλάδα τουΑνδρέα Λοβέρδου. Υπάρχει κι ένα τμήμα της ΔΗΜΑΡ που βρίσκεται πολύ κοντά σ’ αυτό το πνεύμα. Εκτός από τα κόμματα είναι απαραίτητη κι η συνεργασία πολιτικών κινήσεων που εκπροσωπούν τον μεταρρυθμιστικό χώρο. Τέτοιες κινήσεις είναι η Δυναμική Ελλάδα του Ηλία Μόσιαλου, ο Κοινωνικός Σύνδεσμος του Γιώργου Φλωρίδη και άλλες. Το σημαντικότερο και πιο ουσιαστικό βήμα έκανε η κίνηση των 58η οποία έχει θέσει όλες τις προϋποθέσεις για την συνεργασία των κομμάτων και κινήσεων που προανέφερα και απ’ ότι φαίνεται μάλλον είναι αποδεκτές από την συντριπτική πλειοψηφία. Υπάρχουν πρόσωπα, όπως ο Κώστας Σημίτης κι ο Αλέκος Παπαδόπουλος, που έχουν δοκιμαστεί στο παρελθόν και ανεξάρτητα από την γεύση που άφησαν, οι συμβουλές, οι προτάσεις, οι ιδέες και οι εμπειρίες τους είναι υπερπολύτιμες για τον νέο πόλο. Πρόσωπα νέα, με καινούριες ιδέες κι όραμα για τη χώρα από τον ευρύτερο σοσιαλδημοκρατικό και φιλελεύθερο χώρο θα πρέπει κι αυτά να ενταχθούν στον μεταρρυθμιστικό πόλο. Για την σύμπλευση όλων αυτών των δυνάμεων απαιτείται διαλλακτικότητα και αμοιβαίες υποχωρήσεις μέχρι να βρεθεί το σημείο τομής. Ούτε η ιδεολογική ταυτότητα ούτε ο/οι επικεφαλής είναι η άμεση προτεραιότητα για την δημιουργία του πόλου. Όπως έχει γράψει κι ο Νίκος Μπίστης, πρέπει να κάνουν την δική τους υπέρβαση συμμετέχοντας σε ένα Μέτωπο Λογικής.
Σημαντικό ρόλο θα παίξουν η σύσταση των προγραμματικών θέσεων και η επικοινωνία με τους πολίτες. Αμφότερες θα πρέπει να γίνουν με πραγματισμό και ειλικρίνεια, κι όχι με λαϊκισμό και ουτοπικές υποσχέσεις όπως μας έχει συνηθίσει ο ΣΥΡΙΖΑ. Φυσικά και οι εκθέσεις ιδεών της συντηρητικής Ν.Δ. αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή.Θα πρέπει να γίνει σαφές στους πολίτες ότι ο μεταρρυθμιστικός πόλος πρεσβεύει την αξιοκρατία, το κοινωνικό κράτος, τη διαφάνεια, τον έλεγχο της εξουσίας, τον πραγματισμό και φυσικά τις πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι διαφοροποιήσειςτου κεντρώου μεταρρυθμιστικού πόλου θα αυξήσουν τις πιθανότητες να γίνει αποδεκτός από τους πολίτες και να μετατραπεί σταδιακά σε ένα κόμμα εξουσίας έτοιμο να αναλάβει το τιμόνι της χώρας. Άλλωστε αυτός πρέπει να είναι ο στόχος του νέου πολιτικού φορέα: ο σχηματισμός αυτοδύναμης κυβέρνησης που θα σημάνει την σταθεροποίηση της χώρας και την σταδιακή κοινωνική και οικονομική ανάκαμψή της.
