Σε πρόσφατο άρθρο του στην Μεταρρύθμιση, ο Κων/νος Σοφούλης θέτει επί τάπητος το θέμα της ανάδειξης ή υπόδειξης ηγεσίας του υπό εκκόλαψη φορέα της Σοσιαλδημοκρατίας. Χαίρομαι που για πρώτη φορά το θέτει ένας εκ των 58, δεδομένου ότι η αδήριτη αυτή ανάγκη έχει τεθεί δημοσίως από τον υπογράφοντα από τις 16 Οκτωβρίου 2013. Οι συλλογικότητες έχουν νόημα και διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην έναρξη μιας πρωτοβουλίας. Όπως πολύ ορθά έπραξαν οι 58 προσωπικότητες με ειδικό βάρος στην κοινωνία στις 14 Οκτωβρίου, όταν δημοσιοποίησαν την πρόσκληση για τη δημιουργία της κεντροαριστεράς παράταξης. Στη συνέχεια όμως, όπως πολύ ορθά θέτει το θέμα ο Κ. Σοφούλης, τη σκυτάλη πρέπει να παραλάβει μία ηγεσία, που θα αποτελείται από έμπειρους στην πολιτική, έντιμους και ακεραίους πολίτες. Αυτή είναι μία αναγκαιότητα, εφ’ όσον θέλουμε να επιτύχει το εγχείρημα και να αποδώσει η τεράστιας σημασίας Πρωτοβουλία των 58. Εμείς όλοι, εργαζόμενοι στον ιδιωτικό ή στο δημόσιο τομέα, επαγγελματίες, ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί, είμαστε εδώ για να συνδράμουμε στην προσπάθεια, δαπανώντας τον ελεύθερο χρόνο μας στην επίτευξη ενός στόχου, που άρχισε από την επομένη των εθνικών εκλογών του Ιουνίου 2012.

Η κορύφωση της κρίσης το 2009 ήταν αυτή που επέβαλε τα μνημόνια, δηλαδή την συντεταγμένη χρεοκοπία με το δανεισμό του Κράτους από τους εταίρους μας στην Ε.Ε. και το ΔΝΤ, με χαμηλά επιτόκια της τάξης του 2%, και την επακόλουθη δέσμευση της χώρας να προβεί σε διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία, στην παιδεία, στο ασφαλιστικό και στην απονομή δικαιοσύνης.

Σήμερα ευρισκόμαστε στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση. Δυστυχώς, τόσο τα κυβερνητικά κόμματα όσο και τα της αντιπολίτευσης δεν έχουν το σθένος να απαγκιστρωθούν από τον στρεβλό παρελθόν τους, να απεμπολήσουν την παροχολογία, να απαγκιστρωθούν από τον εναγκαλισμό τους με το Κράτος και να δώσουν τόνους αισιοδοξίας στην κοινωνία.

Για τους λόγους αυτούς, η Ελλάδα έχει ανάγκη από έναν πολιτικό φορέα, ο οποίος θα σχεδιάσει, με καθαρό και τολμηρό λόγο, την έξοδο της χώρας από την κρίση με βασικές αρχές τη δικαιοσύνη και την αξιοκρατία. Ο φορέας αυτός θα πρέπει από την αρχή να υπερβεί τη λογική της εξεύρεσης του μεσσία και του αρχηγού που συναρπάσει τα πλήθη και αποφασίζει μόνος του για τα πάντα, και να δώσει παράδειγμα  συλλογικότητας και συνεργασίας με υπέρβαση των ατομικών φιλοδοξιών, στοιχεία δηλαδή που ταλάνισαν την ελληνική πολιτική ιστορία και είναι βασικά συστατικά όλων των σημερινών κομμάτων.

Φυσικά η συλλογική ηγεσία χρειάζεται και έναν επικεφαλής. Ένα πολιτικό πρόσωπο που θα τολμήσει την, άγνωστη για τα ελληνικά δεδομένα, ιδέα του πρώτου μεταξύ ίσων και όχι του ενός και μοναδικού. Η χώρα είναι μικρή, οι ανθρώπινοι πόροι στην επιστήμη, στη τέχνη, στην επιχειρηματικότητα αλλά και στην πολιτική περιορισμένοι. Οι ηγέτες δεν γεννιούνται μέσα σε λαχανόκηπους, ούτε προκύπτουν ξαφνικά, ως το μάνα εξ ουρανού. Ας περιγράψουμε μερικά από τα κριτήρια που θα έπρεπε να πληροί όχι μόνο ένας ηγέτης, αλλά και η ομάδα της συλλογικής ηγεσίας:

• Εντιμότητα και ήθος σε όλη τη διαδρομή του.

• Σαφές μεταρρυθμιστικό πολιτικό στίγμα και χειροπιαστές αποδείξεις στην πολιτική του διαδρομή.

• Εμπειρία στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες και στη δημόσια διοίκηση, αφού όλοι πολύ καλά γνωρίζουμε ότι η δημόσια διοίκηση χρειάζεται πλήρη αναδιοργάνωση.

• Διεθνή εμπειρία, γνώση αλλά και προσωπική αναγνώριση στην Ευρώπη και όχι μόνο.

• Η διακηρυγμένη θέση του να συγκρουστεί με το σύστημα και τη διαπλοκή που υπάρχει παντού γύρω μας.

Θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί ότι ίσως είναι η στιγμή να δοκιμαστεί ένας νέος άνθρωπος έξω από το σύστημα. Η ιστορία δείχνει, και αυτό αποτελεί ισχυρή προσωπική μου άποψη, ότι σε περιόδους κρίσης μόνον άνθρωποι με βαθειά γνώση, εμπειρία και τόλμη μπορούν να πολεμήσουν τις παθογένειες ενός συστήματος, που αναπαράγεται και αφομοιώνει υγιείς δυνάμεις, επί δύο σχεδόν αιώνες.

Συμφωνώ με τον Κ. Σοφούλη στη διαπίστωση ότι ο Κ. Σημίτης θα ήταν μία πρώτης γραμμής λύση για την ηγεσία, πλην όμως ο ίδιος έχει δηλώσει ότι δεν αποδέχεται, ενώ η επί οκταετία εκ μέρους του ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, σε χρονικά πλαίσια που τα σκάνδαλα με τα εξοπλιστικά προγράμματα τραυμάτισαν τη χώρα μας, λειτουργεί αποτρεπτικά στην αποδοχή του από μεγάλη μερίδα της κοινωνίας.

Σταθμίζοντας την πορεία όλων των πιθανών πολιτικών, που θα μπορούσαν να σηκώσουν στους ώμους τους ένα δυσβάστακτο φορτίο, όπως αυτό του ηγέτη μιας υπό εκκόλαψη παράταξης, υπό τις δυσμενέστερες των συνθηκών για τη χώρα μας, αλλά και για τον σοσιαλδημοκρατικό φιλελεύθερο χώρο, που θα δώσει πνοή και ελπίδα στην κοινωνία, ελάχιστα πρόσωπα μπορώ να σκεφθώ και να αναφέρω. Είναι σαφές -το έχω εκφράσει εξ άλλου και σε προγενέστερα άρθρα μου – ότι ο Ευάγγελος Βενιζέλος και οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ σηκώνουν δυσβάστακτο φορτίο και επιτελούν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην κυβερνητική σταθερότητα, την οποία έχει ανάγκη ο τόπος. Όμως, υπό το βάρος των σκανδάλων του παρελθόντος, το ΠΑΣΟΚ έχει απαξιωθεί στον υπέρτατο βαθμό. Δικαίως ή αδίκως η ιστορία θα το πει. Από την άλλη πλευρά, η ΔΗΜΑΡ (εννοώ η ηγεσία της) για τους γνωστούς, χιλιοειπωμένους και αδιαμφισβήτητους λόγους έχει πρόωρα αποτύχει να επιτελέσει το ρόλο για τον οποίο ιδρύθηκε. Οι δημοσκοπήσεις έρχονται προς επίρρωση του ισχυρισμού μου. Εξ άλλου, η κοινωνία δεν έχει ανάγκη και δεν επιθυμεί ούτε ΠΑΣΟΚ ούτε ΔΗΜΑΡ και άλλες δυνάμεις. Κατά συνέπεια, έντιμα και δραστήρια στελέχη και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ μπορούν και πρέπει να παίξουν σημαίνοντα ρόλο στον νέο φορέα, όχι όμως αυτόν του πρώτου μεταξύ των πρώτων.

Ελπίζω η πρόκληση αυτή να δώσει το έναυσμα ουσιαστικής και σύντομης συζήτησης, που θα οδηγήσει στη βέλτιστη λύση. Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν υπερβολικά και οι επόμενες ημέρες θα είναι κρίσιμες για το όλο εγχείρημα.

O Ιωακείμ Γρυσπολάκης, είναι καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης