Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της κυβέρνησης είναι ότι η εθνική ανάγκη παρατεταμένης πολιτικής σταθερότητας ταυτίζεται με το κομματικό συμφέρον των δύο συνεργαζόμενων κομμάτων να κερδίσουν χρόνο, να φέρουν αποτέλεσμα, ώστε να παρουσιαστούν στο εκλογικό σώμα με αξιώσεις. Κανένας από τους δύο εταίρους δεν μπορεί να κερδίσει ρίχνοντας τον άλλον, και οι δύο έχουν ελπίδες αν παραδώσουν τη χώρα με θετικό ρυθμό ανάπτυξης και αρχινισμένες μεταρρυθμίσεις στη δημόσια διοίκηση, στο κοινωνικό κράτος και στο παραγωγικό μοντέλο. Τα κριτήρια με τα οποία θα την αντιμετωπίσει ο κόσμος είναι, πρώτον, η ενεργητικότητα με την οποία θα κινηθεί για να ανακόψει την ύφεση και, δεύτερον, κάποια έστω δείγματα πρακτικής αυτοκριτικής για τις πελατειακές και αναξιοκρατικές επιλογές που το παραδοσιακό σύστημα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας έχει καθιερώσει. Για όλα αυτά χρειάζονται χρόνο.

Είναι αυτό που έδωσε η ΔΗΜΑΡ στον εαυτό της. Αρχικά συνέβαλε με γενναιοφροσύνη στη διάσωση της χώρας, κάνοντας με τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση ένα βήμα που δεν ήταν ούτε αυτονόητο ούτε εύκολο. Στο τέλος δεν άντεξε. Οχι την πίεση του εκλογικού της σώματος. Εφυγε σε μια στιγμή που οι κομματικοί συσχετισμοί έδειχναν στάσιμοι, άρα μελλοντικά παιζόμενοι. Ο μεγάλος από τα αριστερά ανταγωνιστής, ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν εμφανώς μπλοκαρισμένος χωρίς ικανότητα κινητοποίησης του κόσμου και τον ηγέτη του κουραστικά μονότονο. Από την άλλη, ο Πρωθυπουργός είχε υποχρεωθεί ήδη σε αναδίπλωση. Τελικά, η ΔΗΜΑΡ δεν άντεξε τον εαυτό της. Αυτοεγκλωβίστηκε στον μικρόκοσμο του κόμματος, τη στιγμή που η θέση της στη γενική πολιτική σκηνή και το «λευκό» παρελθόν έδιναν τη δυνατότητα να γίνει σημείο αναφοράς ευρύτερων προοδευτικών δυνάμεων και ζυμώσεων. Τώρα έχει εισέλθει σε φάση υπαρξιακής αγωνίας, με εμφανή τον κίνδυνο να δει τις δυνάμεις της να σκορπίζονται. Είναι αναμενόμενο. Η συμμετοχή της στην κυβέρνηση αποτελούσε το πιο δυναμικό στοιχείο της ταυτότητάς της, ενώ την ίδια στιγμή λειτουργούσε ως φράγμα προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα είναι εκτεθειμένη στη λεηλασία ενός μέρους της βάσης της. Το ότι τα στελέχη που πρωτοστάτησαν στην άτακτη φυγή από την κυβερνητική ευθύνη στέλνουν ήδη μηνύματα στον ΣΥΡΙΖΑ επιταχύνει την αποδιάρθρωση. Συντεταγμένη όμως πορεία προς τον ΣΥΡΙΖΑ είναι μάλλον απίθανη στις παρούσες συνθήκες, καθώς υπάρχει ένα άλλο εξίσου αν όχι μεγαλύτερο μέρος του κοινού της, το οποίο είναι σταθερά στρατευμένο στον αριστερό ευρωπαϊσμό και στις παραδόσεις της Ανανεωτικής Αριστεράς. Η ΔΗΜΑΡ αιφνιδίασε μεγάλο μέρος των ψηφοφόρων της, στοιχειώδης υποχρέωσή της είναι να τηρήσει τουλάχιστον την προεκλογική υπόσχεση ότι η κοινοβουλευτική παρουσία της στοχεύει πρωτίστως να διασφαλίσει την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας.

Σε κάθε περίπτωση, η παραίτηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση ενισχύει την τάση προς τον δικομματισμό ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ, με σημαίνουσα επίσης παρουσία της ΧΑ. Εχω υποστηρίξει και υποστηρίζω ότι θα πρόκειται για αρνητική εξέλιξη του κομματικού συστήματος ότι υπό τις παρούσες συνθήκες ο δικομματισμός ΝΔ – ΣΥΡΙΖΑ θα είναι εμφυλιοπολεμικός και στείρος. Πρώτον, γιατί ενθαρρύνει τα πιο αρνητικά στοιχεία των δύο παρατάξεων. Δεύτερον, γιατί αμβλύνει τις πιέσεις στον ΣΥΡΙΖΑ να εξελιχθεί σε κυβερνητική δύναμη με δημοκρατικές, μεταρρυθμιστικές και ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Τρίτον, γιατί η παρουσία της ΧΑ πιέζει τη ΝΔ επί το αυταρχικότερον και τον ΣΥΡΙΖΑ, σιωπηλά, επί το «αντισυστημικότερο». Τέταρτον, γιατί το ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν είναι σήμερα αρκετά ισχυρό ώστε να λειτουργεί ως πόλος έλξης που θα αφομοιώνει τις φυγόκεντρες τάσεις της «ελληνικής περίπτωσης». Γεγονός που καθιστά πιθανό ένα «ιστορικό ατύχημα» καθώς η διεθνής κρίση είναι ακόμα σε εξέλιξη και δεν αποκλείεται να κρύβει νέες δυσάρεστες εκπλήξεις.

Η έξοδος της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση αλλάζει τους όρους της συζήτησης για τη συσπείρωση των δυνάμεων του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της ευρείας Κεντροαριστεράς. Μέχρι πρότινος, η πτώση του ΠΑΣΟΚ έδινε την εντύπωση ότι η ΔΗΜΑΡ θα μπορούσε να αναλάβει τον ρόλο του επισπεύδοντος. Τώρα οι δυνάμεις και τα στελέχη της που δεν φιλοδοξούν να γίνουν συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ, αναζητούν σημείο αναφοράς. Από την άλλη, το ΠΑΣΟΚ δεν αποτελεί ελκτικό πόλο συσπείρωσης του χώρου μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Είναι πολύ πιθανό να ανέβει λίγο δημοσκοπικά, επιβραβευόμενο για την υπεύθυνη στάση που έδειξε στην πρόσφατη κρίση και την αποφασιστική παρέμβαση του προέδρου του. Θα ήταν όμως λάθος να παραμείνει στάσιμο. Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται στο κρίσιμο σημείο όπου η κατοχή μιας ιστορικής ταμπέλας εξασφαλίζει την επιβίωση, αλλά η ίδια ταμπέλα γίνεται εμπόδιο στην ανασυγκρότηση της ευρύτερης κοινωνικής αναφοράς του. Το δίλημμα είναι κοινό για όλους, βενιζελικούς, παπανδρεϊκούς, σημιτικούς. Και για όλους ισχύει, πιστεύω, η διάγνωση ότι το ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εκλογές δεν μπορεί να κατεβεί ως ΠΑΣΟΚ. Με άλλα λόγια, η προοπτική να βρεθούν οι πολίτες του δημοκρατικού Κέντρου και του δημοκρατικού Σοσιαλισμού πρόσφυγες στην επικράτεια της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ ή άστεγοι, είναι επί θύραις.

Η κυβέρνηση λοιπόν θέλει χρόνο, η Κεντροαριστερά όμως δεν έχει χρόνο. Χρειάζεται να τρέξει. Οι τρόποι για την ανασύνθεση μιας παράταξης δεν είναι αμέτρητοι, όπως μας έχει δείξει η Ιστορία. Θα μπορούσε να γίνει γύρω από έναν αναδυόμενο ηγέτη, αλλά τέτοιος δεν φαίνεται και οι συνεχείς διαπιστώσεις της έλλειψης δεν θα επιταχύνουν την έλευσή του. Αλλοι τρόποι που προσφάτως δοκιμάστηκαν ήταν η συγκρότηση του ΣΥΝ το 1988 μέσα από τις οργανωμένες κινήσεις δύο κομμάτων (ΚΚΕ, ΚΚΕ Εσ/ΕΑΡ) υπό την επίδραση ενός διεθνούς παράγοντα (αλλαγές στο ΚΚΣΕ). Και του ΣΥΡΙΖΑ το 2002 ως πρωτοβουλία της ηγεσίας του ΣΥΝ που ήθελε να υποδηλώσει την πρόθεση αλλαγής φυσιογνωμίας της παράταξης.

Η άποψή μου, και να την πω με έναν αφορισμό, είναι «κάντε το όπως ο ΣΥΡΙΖΑ». Ορίστε δηλαδή έναν κοινό φορέα και δυνάμει εκλογικό τίτλο υπό τους οποίους μπορούν να συστεγαστούν αμέσως κόμματα, ομάδες, πρόσωπα, με τρόπο χαλαρό, σχεδόν δοκιμαστικό. Χρονικός ορίζοντας του εγχειρήματος θα είναι βεβαίως οι ευρωεκλογές με στόχο να παρουσιαστεί ένα δυνατό ψηφοδέλτιο και οι εκλογές για την Αυτοδιοίκηση με στόχο το ρίζωμα στις τοπικές κοινωνίες.

Υπάρχει κοινωνικό αντίκρισμα αυτών των διεργασιών; Και ναι και όχι. Ναι, γιατί υπάρχει μια «λανθάνουσα ζήτηση». Ενα ευρύ κοινωνικό σώμα που συνειδητά ή αυθόρμητα κατανοεί με πατριωτικούς όρους τη σημασία της σταθερής ένταξης της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, πολιτισμικά εκφράζεται από τον δημοκρατικό κανόνα και πολιτικά αποστρέφεται τον εξτρεμισμό που εκδηλώνεται από ομάδες στα άκρα του πολιτικού φάσματος. Οχι, γιατί η ζήτηση είναι ακριβώς «λανθάνουσα», δηλαδή δεν είναι κινητοποιημένη ούτε εύκολα κινητοποιήσιμη στο άμεσο μέλλον, καθόσον το ευρύ κοινωνικό σώμα ζει την περίοδο πρωτίστως ως αναγκαίο κακό, δεν έχει περάσει από τον φόβο στη νέα συνειδητοποίηση. Ναι, γιατί στην Ευρώπη αυτός ο χώρος έχει ισχυρή πολιτική – εκλογική παρουσία. Οχι, γιατί ο ίδιος χώρος έχει εδώ και καιρό μια ισχνή ιδεολογική – προγραμματική ταυτότητα.

Οι διεργασίες λοιπόν στον χώρο του δημοκρατικού Σοσιαλισμού και της ευρείας Κεντροαριστεράς έχουν επείγοντα αμυντικό χαρακτήρα, συνιστούν οργανωτική προετοιμασία ήδη ενεργοποιημένων δυνάμεων, προσβλέπουν όμως στη μελλοντική κινητοποίηση ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων για προοδευτικές μεταρρυθμίσεις που θα υπερβαίνουν τις δυνατότητες της Κεντροδεξιάς και θα επιταχύνουν τις εσωτερικές διεργασίες του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ.

Δημοσιεύτηκε στα ΝΕΑ στις 29/06/2013

Ο Γιάννης Βούλγαρης είναι καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου

 

Δημοσιεύτηκε στο : http://www.metarithmisi.gr/el/readArchives.asp?catID=2&subCatID=8&textID=20137

By admin

0 thoughts on “Ο τρίτος πόλος στο νέο σκηνικό”
  1. Παρόμοια οικονομικά προβλήματα με την Ελλάδα έχει και η Ισπανία και η Πορτογαλία. Και παρόμοια ιστορία, αν θέλετε, ισχυρής Εκκλησίας και μακρόχρονων φασιστικών δικτατοριών, όπως η Ελλάδα. Τί έχει πάει τόσο στραβά εδώ; Μιλώ από τη θέση ενός Έλληνα, 40χρονου ομοφυλόφιλου γιατρού. Γιατί ο Έλληνας ξερνάει τόσο μίσος; Μετανάστευση και εκεί, ανεργία και εκεί. Πριν 1 μήνα, το pride της Μαδρίτης ήταν μια τριήμερη γιορτή, που συμμετείχε όλη η πόλη. Τί έχει πάει τόσο στραβά εδώ;
    Νομίζω ότι οι δυο αυτές χώρες, αν και μπήκαν μετά από εμάς στην ΕΕ, το πήραν απόφαση ότι η θέση τους είναι στην ΕΕ. Στην Ελλάδα… μέρος της Ελίτ, επιτρέψτε μου αυτόν τον όρο, αν και στην Ελλάδα η Ελίτ είναι Αλήτ. Και αλλού συναντάς τέτοια φαινόμενα. Ίσως όχι τόσο απελπιστικά μονοσήμαντα. Στην Ελλάδα λοιπόν, μέρος της ελίτ και της κοινωνίας θέλει Ανατολικές Ενώσεις, με τη Ρωσία, κάτι σαν Αραβοποίηση, κάτι άλλο, πάντως τους ξυνίζουν ουσιαστικά οι αρχές του κράτους δικαίου, που ισχύουν στην ΕΕ. Με δεδομένη τη δυσφορία μου ότι η ΕΕ δε δείχνει το απαιτούμενο ενδιαφέρον, παρά μόνο για σπρεντ και επιτόκια. Οι αρχές της ΕΕ δεν φαίνεται ότι ενδιαφέρονται πολύ γι’ αυτά. Οι δεξιές παρατάξεις στην Ευρώπη γενικώς θεωρούν αυτές τις αξίες ως εχθρικές και ανταγωνιστικές προς την αξία της πατρίδας. Λανθασμένα κατά τη γνώμη μου. Η όποια κεντροαριστερά, δε χρειάζεται να είναι επαναστατική, απλά σοβαρή να είναι και η εξέλιξη (και) στο ζήτημα των δικαιωμάτων των lgbt, από το τέλμα που είναι σήμερα και τις απειλές της παρακμιακής δεξιάς, για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, που θα ενταφιάσουν οριστικά κάθε προοπτική, θα κινηθεί προς τον Ευρωπαϊκό μέσο και οι απειλές θα ανακοπούν.
    Στην Ελλάδα η ακροδεξιά και μέρος της λεγόμενης κεντρο -τέλος πάντων-Δεξιάς έχει υιοθετήσει εμφυλιοπολεμικό λόγο. Άραγε είμαστε μπροστά στον κίνδυνο να μπούμε σε ένα κομμουνιστικό μπλοκ; Ούτε κατά διάνοια! Ένα κόμμα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ τί θα μπορούσε να αλλάξει σε μια Ελλάδα που ανοίκει στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ και πόσο να το αλλάξει; Δεν έχει ούτε την παντοκρατορία στην κοινωνία και οι διασυνδέσεις τις πιο ακραίας ναζιστικής δεξιάς με το κράτος, καγχάζουν αγέρωχες.
    Τότε γιατί το εμφυλιοπολεμικό κλίμα; Πραγματικά σε σύγκριση με το 1945 ΜΟΝΟ ΜΙΑ ομοιότητα μπορώ να βρω: η εγχώρια ελίτ και τότε και τώρα βρίσκεται μπροστά στο φάσμα, στο ενδεχόμενο, να απωλέσει τον έλεγχο και την ασυδοσία της πάνω σε αυτό το τιμάριο, την Ελλάδα. Τότε, ήταν ο Κομμουνισμός. Τώρα, είναι η υπαγωγή της οριστικά και αμετάκλητα σε θέση διαμεσολαβητή των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής – Γερμανικής ελίτ. Ούτε η ίδια η άρχουσα τάξη δεν ξέρει τί θέλει. Να κάνει το απονενοημένο διάβημα της Εξόδου, από τη δεξιά πάντοτε πόρτα και να συνεχίσει την ασύδοτη νομή ενός καταρρακωμένου πλέον τιμαρίου και με ποιός ξέρει τί γεωπολιτικές επιπτώσεις; Κάποιοι το προτιμούν. Καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στην πόλη. Ο μεγάλος βαθμός της ασυδοσίας, θα αντισταθμίζει την απώλεια και θα είσαι και δερβεν-αγάς… Το σίγουρο είναι, ότι όπως τότε άνοιξε το σεντούκι και εξόπλισε και συνέστησε τα Τάγματα Ασφαλείας, έτσι τώρα παντί σθένει και ναυσί και πεζή και χρήμασι στηρίζει τη ΧΑ και την Ελληνική ακροδεξιά. Είναι δικό της γέννημα. Είναι τα μπράτσα της. Σαφώς δικός της βραχίονας για την εξουσία. Μπαμπούλας για τυχόν δυσάρεστες σε αυτήν εξελίξεις. Σαφώς η ΧΑ έχει ρίζες στην κοινωνία. Σκατένιες νοοτροπίες του Έλληνα, αλλά υπαρκτές. Κερδίζει τη λαϊκή απήχηση, μέσω της χυδαιότητας, που έχει απήχηση σε μερίδα της κοινωνίας, αλλά και μέσω της υπόσχεσης ασυδοσίας. Έλα, θα σου δώσω να δείρεις, να κακοποιήσεις, ξένους, ομοφυλόφιλους κλπ. Ξερνάει ο πύον, που έχει μέσα του το απόστημα της Ελληνικής κοινωνίας. Αυτό είναι το βρώμικο ψωμί που έχει για να δώσει στο λαουτζίκο, που και καλά δεν ήξερε τί έκανε, θα λέμε κάποια στιγμή και όλοι θα αναρωτιούνται μα, ποιός τους ψήφιζε; Όχι εγώ, όχι εσύ… Μήπως τί, θα δώσει λεφτά στο λαό; Το πολύ θέσεις εργασίας μπράβων στα λαϊκά παιδιά, για τους ολιγάρχες.
    Υπάρχει και η μερίδα της άρχουσας τάξης που θα μπορούσε και θα προτιμούσε να πορευθεί μέσα στην ΕΕ, σε ρόλο μεσάζοντα, υφισταμένου της Ευρωπαϊκής Ελίτ. Αυτή είναι η μαγιά κατά τη γνώμη μου που θα μπορούσε να αποτελέσει τον κορμό ενός κεντρώου φιλοευρωπαϊκού και προοδευτικού -κατά την κυριολοξία του όρου- “κοινωνικού μετώπου”. Μια συμμαχία των κάτω με τους μεσαίους και λίγο πιο πάνω, αντί της ιστορικά πάντοτε χυδαίας συμμαχίας των πολύ πάνω με τους πολύ κάτω. Η μεσαία τάξη υπάρχει ακόμα. Έστω σαν ανάμνηση και σαν κεκτημένος τρόπος δομής της σκέψης, ας έχει πληγεί οικονομικά. Οι άνθρωποι υπάρχουν, δεν εξαφανίστηκαν! Σκεφτείτε το ποσοστό πτυχιούχων σε αυτή τη χώρα. Ακόμα και μέτρια να είναι η κατάρτισή τους, είναι κρίμα οι άνθρωποι αυτοί να καταλήγουν βορά στα ληγμένα και ψεκασμένα ιδεολογήματα των τηλεβιβλιοπωλείων. Να μην έχουν ένα χώρο να τους εκφράσει. Δεν υπάρχει και μια χαραμάδα… Εγώ θα ήθελα να παίζεται το Euronews in Greek αφού το πληρώνουμε που το πληρώνουμε στην τηλεόραση. Απορώ ποιός και γιατί δεν το θέλει. Με τούτα εννοώ ότι υπάρχει και το κοινωνικό υπόβαθρο και να πω ωμά και το πλέγμα συμφερόντων που προτιμά την πορεία στην ΕΕ, γυαλό-γυαλό και ας είμαστε κατά τι πτωχότεροι. Μήπως αν γίνουμε σαν τις ολιγαρχικές πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, θα έχουμε λεφτά; Ας γελάσω… εκεί να δει η μεσαία τάξη τί την περιμένει. Ούτε για να γυαλίσει τα παπούτσια του μπράβου του ολιγάρχη… Η Δεξιά στην Ελλάδα είναι ο μεγάλος ασθενής και προσεχώς θα αναδειχθεί αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι απείρως λογικότερος και ο κόσμος του ακόμα περισσότερο. Θα το δείτε. Η Δεξιά είναι λαϊκίστικη, αντιδυτική και αντιευρωπαϊκή. Καρπός δεκαετιών παράνοιας στην ιδιωτική κυρίως tv, το δεξιό τύπο και τριτοτέταρτα βοθρομπλογκ. Μέρος της έχει πάρει την κάτω βόλτα, χωρίς επιστροφή. Χρυσή αυγή, χθόνιες δυνάμεις του γένους και τέτοια. Ρεαλιστική πολιτική στην οικονομία ξέρει να κάνει και η κεντροαριστερά. Δε χρειάζεται να πάρεις πακέτο και τη Χρυσή Αυγή δώρο ή τις χρυσαυγίτιτες πολιτικές… Πάντως η κεντροαριστερά είναι και πρέπει να είναι διακριτή και μπορεί να συνομιλήσει με τις υγιείς δυνάμεις της Δεξιάς.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.